Foto: Dejan Rakita/Pixel
Poslanici Narodne skupštine Republike Srpske razmatraju danas Nacrt Ustava Republike Srpske i Prijedlog zakona o zaštiti ustavnog uređenja RS, po hitnom postupku. Riječ je o aktima kojima se direktno napada ustavni poredak Bosne i Hercegovine čime se država dovodi u nezapamćenu poslijeratnu političku, ali i sigurnosnu krizu.
Na prijedlog predsjednika Milorada Dodika i premijera RS Radovana Viškovića, entitetski parlament usvojio je u srijedu uveče Odluku o pristupanju donošenju novog Ustava. Za nju je glasalo 50 poslanika, sedam je bilo protiv, a dvoje uzdržano.
Mediji su prethodno objavili radnu verziju entitetskog ustava koji u sebi, između ostalog, sadrži pravo na samoopredjeljenje, mogućnost formiranja vojske Republike Srpske, slobodnu volju istupa iz sporazuma na nivou BiH, kao i sporazum o promjeni granične linije između entiteta.
Foto: Valterportal.ba
Osude poteza vlasti RS kojima je politička kriza dovedena do kulminacije stigle su sa svih strana.
Kancelarija visokog predstavnika saopštila je da predloženi nacrt novog Ustava Republike Srpske predstavlja jasno kršenje Opšteg okvirnog sporazuma za mir i Konačne arbitražne odluke za Brčko, te da ih suštinski dovodi u opasnost.
“Svi delegati u Narodnoj skupštini RS-a i Vijeću naroda RS moraju biti svjesni da ovaj proces predstavlja ozbiljnu prijetnju”, poručili su iz OHR-a ističući da je njihova lična dužnost odbaciti ovaj napad na ustavni poredak Bosne i Hercegovine i multietnički karakter Republike Srpske.
Takođe, reagovali su i američki senatori Chuck Grassley i Jeanne Shaheen inicijativom kojom pozivaju na hitnu diplomatsku intervenciju s ciljem zaustavljanja neustavnih radnjih u BiH, a pridružio im se i predsjednik Odbora za vanjske poslove Senata SAD, senator Jim Risch.
Inicijativom se direktno osporavaju prijedlozi ustavnih amandmana Republike Srpske a ona uključuje i zvanično pismo upućeno državnom sekretaru Marcu Rubiju.
Formulisan je strateški plan za rješavanje rastuće krize, koji uključuje:
● Proširenje ciljanih sankcija protiv osoba koje krše suverenitet Bosne i Hercegovine
● Imenovanje specijalnog izaslanika za Zapadni Balkan radi koordinacije diplomatskih napora
● Koordinirani međunarodni pritisak protiv secesionističkih prijetnji
● Jasnu potvrdu posvećenosti Sjedinjenih Američkih Država suverenitetu i teritorijalnom integritetu Bosne i Hercegovine
Oštre osude secesionističke politike vlasti Republike Srpske stigle su u srijedu uveče i od evropskih parlamentaraca, a oglasili su se i iz OSCE-a ocjenom da Nacrt Ustava RS direktno krši ustavni poredak Bosne i Hercegovine i “predstavlja opasan pokušaj narušavanja pravnog okvira države, slabljenja institucionalnog integriteta i produbljivanja političkih podjela”.
Podsjetimo, uoči zasijedanja entitetskog parlamenta, Tužilaštvo BiH izdalo je sudskoj policiji naredbu za privođenje predsjednika RS Milorada Dodika, premijera Radovana Viškovića i predsjednika NSRS Nenada Stevandića koji se terete se za napad na ustavni poredak.
Treba takođe napomenuti da vlasti RS nemaju dvotrećinsku većinu koja je potrebna za usvajanje izmjena entitetskog ustava, pa se lako može dogoditi da današnja sjednica bude još jedan šou za javnost. Ne smije se, međutim, potcijeniti njihova spremnost za dalje produbljivanje krize, posebno u svjetlu činjenice da za troje najviših funkcionera RS izdat nalog za hapšenje.
