Otac Aleksej je rusku vojnu opremu pomazivao svetom vodicom u bazi južno od Moskve. Ovih dana, umjesto da služi ruskim trupama, on propovijeda klijentima srednjih godina u San Francisku o tome “kako da budu zdravi, lijepi” i da im mišići budu zategnuti.
Prijetnja krivičnim gonjenjem zbog javne kritike ruske invazije na Ukrajinu, koju zagovara najviše rukovodstvo Ruske pravoslavne crkve, podstakla je ovu transformaciju od sveštenika u trenera zdravog života, piše redakcija Radija Slobodna Evropa (RSE) na engleskom jeziku .
Aleksejevo pravo ime se ne otkriva na njegov zahtjev iz bezbjednosnih razloga.
Njegovo iskustvo nije jedinstveno. Iako ne postoje zvanični podaci za broj ruskih pravoslavnih sveštenika koji su izašli iz crkve ili emigrirali nakon što su se suprotstavili dominantnoj podršci crkve invaziji Rusije na Ukrajinu, istraživanje iz maja mjeseca Novaja Gazeta Evropa, nezaviskog medija lociranog u Latviji, otkrilo je da su Ruska pravoslavna crkva i ruske tajne službe od februara 2022. preduzele mjere da ućutkaju najmanje 59 sveštenika zbog njihovih antiratnih stavova.
Patrijarh Kiril, poglavar Ruske pravoslavne crkve, tretirao je napad Rusije na Ukrajinu bukvalno kao “sveti” rat. Ruska pravoslavna crkva je poručila svojim sveštenicima da u službama čitaju molitvu za “svetu Rusiju” i da se mole za pobjedu Rusije.
Patrijarh je u propovjedi iz septembra 2023. rekao da je pogibija u ratu način na koji vojnik “opere sve grijehe”.
Kiril se nije javno osvrnuo na povlačenje ili emigraciju sveštenika koji se ne slažu sa ovim stavom. Current Time, TV i digitalna mreža na ruskom jeziku koju vodi RSE, nije dobilo komentar u vezi ovog pitanja od Moskovske patrijaršije.
Iako je patrijarh izjavio da se crkva “ne plaši razgovora” o unutrašnjim problemima, četiri sveštenika koje je intervjuisao Current Time rekla su da ne vide nikakvu drugu mogućnost osim da napuste Rusku pravoslavnu crkvu zbog svojih antiratnih stavova i da ponovo osmisle svoj život, često u inostranstvu.
Otac Andrej: Ruska pravoslavna crkva ‘nije monolit’
Andrej Kordočkin se 2022. suočio sa ispitom svoje vjere: bio je viši sveštenik u jedinoj ruskoj pravoslavnoj crkvi u Madridu, Santa Marija Magdalena, i sekretar Špansko-portugalske eparhije Ruske pravoslavne crkve. Ali on nije podržao invaziju Rusije na Ukrajinu i odbio je da povuče svoje stavove.
Sveštenik Andrej Kordočkin
“Ako kažem da ubijanje ljudi nije prihvatljiv oblik konfrontacije, to nije moje mišljenje, to je moja vjera”, rekao je Kordočkin, koji je supotpisao sveštenički apel protiv rata u martu 2022.
On je rekao da je sukob “zločin i protiv ukrajinskog i ruskog naroda”.
Ipak, krajem 2022. godine, 160 pojedinaca se žalilo Patrijaršiji da Kordočkinov propust da se pomoli za ruske vlasti predstavlja “nečuven, antihrišćanski čin”.
Samo nekoliko potpisnika bili su njegovi stvarni parohljani, od kojih su jezgro Ukrajinci, tvrdio je.
Očekujući suspenziju sa svešteničke dužnosti, protojerej je podnio ostavku krajem 2023. godine i preselio se sa porodicom u Njemačku. Federacija njemačkih protestantskih denominacija, finansira njegove postdoktorske studije na Univerzitetu u Getingenu. Dvaput mjesečno on služi litirgije drugoj pravoslavnoj zajednici u Holandiji.
Sa još jednim ruskim pravoslavnim sveštenikom u Njemačkoj, Kordočkin je bio suosnivač projekta, Mir Vsem! – Mir za sve!, koja koristi onlajn donacije za podršku ruskim pravoslavnim sveštenicima koje su njihovi antiratni stavovi koštali posla.
Pokazati da Moskovska patrijaršija i Ruska pravoslavna crkva nisu “monolit koji svesrdno podržava diktaturu i rat” takođe je dio cilja.
Javno govorenje sveštenika protiv rata je “odbijanje da se moralno opravda zlo”, naglasio je on.
Otac Jakov: Nezavisna pravoslavna crkva u Kazahstanu
Jedan od antiratnih sveštenika koje mjesečno pomaže Mir Vsem! je Kazahstanac Jakov Voroncov, bivši jeromonah u crkvi Vaznesenja Gospodnjeg u Almatiju, koji je predložio da ta pretežno muslimanska zemlja formira sopstvenu samoupravnu pravoslavnu crkvu.
Državna ruska novinska agencija RIA Novosti 15. jula je izvijestila je da je patrijarh Kiril smijenio Voroncova, čije je svešteno ime otac Jakov, zbog navodnog izbjegavanja disciplinskih saslušanja i “ignorisanja svih pokušaje da se s njim kontaktira”.
Jacob Voroncov
Voroncov, čija ga stranica na Fejsbuku opisuje kao “božjeg agenta”, tvrdi da mu crkva nije dala šansu da odgovori na optužbe.
“Za mene, Ruska pravoslavna crkva, kakva sada postoji, nije crkva”, rekao je on prije odluke. “To je neka vrsta zemaljske organizacije koja se zalaže za interese određene etničke grupe.”
“Nama u Kazahstanu ne odgovara ovaj model autoritarizma koji gradi patrijarh Kiril”, dodao je on.
U junu 2023, Voroncov je podnio ostavku na svoju funkciju nakon što je pozvao Rusku pravoslavnu crkvu da podstakne rusko-ukrajinske mirovne pregovore i, kako tvrdi, naređeno mu je da pismeno izjavi da “Kazahstan treba da pomogne Rusiji”.
Do sada, njegov projekat formiranja nezavisne autokefalne Kazahstanske pravoslavne crkve nije napredovao. Carigradska vaseljenska patrijaršija, koja ima status “prvog među jednakima” u odnosu na brojne grane pravoslavnog hrišćanstva, odgovorila je na njegov zahtjev da prizna Kazahstansku crkvu. Odbor za vjerska pitanja Ministarstva kulture i informisanja saopštio je da će podržati njegovu inicijativu ako bude imao 50 “istovjeraca”.
Sastaviti kraj s krajem je izazov: osim donacija Mir Vsem!, njegova majka je iznajmila svoj stan da pomogne porodici. Voroncov takođe zarađuje nešto novca pisanjem tekstova za oglase i uređivanjem knjiga.
Ipak, uprkos izazovima, kaže da ne planira napustiti Kazahstan. “Moje stado je ovdje. I, dakle, trebam li napustiti ljude koji mi vjeruju?”
Otac Grigorije: Moć pozitivnog razmišljanja
Kad su separatisti koje podržava Moskva pokrenuli oružanu pobunu 2014. u rodnoj regiji Liganska oca Grigorija u istočnoj Ukrajini, držao je jezik za zubima. “Nisam vjerovao da će ovo eskalirati u nešto potpuno suludo”, rekao je.
U to vrijeme je služio u velikoj patrijaršiji u regiji Saratov na jugozapadu Rusije.
Katedrala Preobraženja Gospodnjeg u Odesi, u Ukrajini, oštećena je ruskom raketnom vatrom.
Ali 2022. godine, kada je Rusija započela svoju invaziju na Ukrajinu, on je odustao. Odlučio je da ne čita patrijarhovu molitvu za “svetu Rusiju”. Propust je, kako je rekao, uočen.
Iako “nije bilo pritvaranja, kucanja na vrata ili cinkarenja” službi bezbjednosti, “shvatalo se da to neće dugo trajati”, prisjeća se on.
U oktobru 2022., nakon 13 godina provedenih u Saratovu, Grigorij je dao ostavku i napustio zemlju sa svojom porodicom i njihovim psom.
On sada studira na rusko-jermenskom univerzitetu u Jerevanu za magistarsku diplomu pozitivne psihoterapije, koja naglašava preoblikovanje izazova u pozitivnom smislu.
Grigorije je i sam usvojio to gledište. On vjeruje da njegov poziv ostaje sveštenički, čak i ako više ne služi u Ruskoj pravoslavnoj crkvi.
Kada ne studira psihoterapiju, on služi u Gruzijskoj pravoslavnoj crkvi koju pohađaju ruske izbjeglice u Jerevanu. Takođe savjetuje ukrajinske izbjeglice.
Mir Vsem! mu pruža neodređeni iznos finansijske podrške.
Ne planira da se vrati u Rusiju, koju opisuje kao “iscjepkanu i pohabanu” zemlju. Umjesto toga, uči jermenski.
“Ispostavilo se da možete živjeti, a ne da se borite”, rekao je.
Otac Aleksej: Kalifornijski san
Otac Aleksej, kalifornijski trener zdravog života, kaže da ga je pokušaj da shvati kako da promijeni proratne stavove rukovodstva Ruske pravoslavne crkve samo deprimirao. On se sve više identifikuje kao agnostik.
Nakon što je 13 godina služio kao sveštenik u seoskoj crkvi u okrugu Podolski u Moskovskoj oblasti, Aleksej, čije je ime promijenjeno da bi se zaštitio njegov identitet, podnio je ostavku u martu 2022. nakon što su ga nepoznate osobe upozorile da bi njegovi negativni komentari o vojnim kapacitetima Rusije mogli da ga dovedu u tužilaštvo.
Ruski pravoslavni sveštenik tokom ceremonije sjećanja na poginule ruske vojnike u ratu Rusije protiv Ukrajine, januar 2023.
Brinuo se da će ga čitanje molitava “za rat” i “za Rusiju” učiniti saučesnikom u krvoproliću, koje je pred parohljanima osudio kao “samoubilačko i pogrešno”.
Od izlaska iz crkve, on i supruga i njihovo troje djece živjeli su u Gruziji, gde je radio kao analitičar podataka, i Turskoj.
Dok je bio u inostranstvu, saznao je da mu je zabranjeno da obavlja druge svešteničke funkcije, rekao je.
Mir Vsem! obezbedio je sredstva za porodicu da otputuje iz Meksika u Sjedinjene Države, gdje je podnio zahtjev za politički azil.
Da bi sastavio kraj s krajem, on sada dostavlja hranu i trenira klijente u Kaliforniji koji se približavaju 40, 50 i 60 godinama po pitanju njihovog zdravlja, što je poziv koji je vezan za njegovo obrazovanje medicinskog tehničara.
Njegova porodica, tvrdi, zavisi od banke hrane.
Ali, budući da je radio kao sveštenik u građevinarstvu i organizovanju dečjih zabava, on brzo shvata promjene u karijeri.
Njegov fokus ostaje na budućnosti: planira knjigu o njegovom životu kao sveštenika i muzički album o kasnijem dijelu Putinovog četvrtvijekovnog perioda na vlasti.
