foto: reuters
Hiljade studenata i drugih protivnika mađarske vlade marširalo je u srijedu u glavnom gradu Budimpešti tražeći obrazovne reforme i promjenu političke kulture te centralnoevropske zemlje.
Protest, koji su organizatori nazvali “marš slobode”, sazvali su sindikati nastavnika i studentske grupe koji su mjesecima vršili pritisak na mađarsku vladu da obezbijedi povećanje plata i bolje uslove rada za prosvjetne radnike.
Grupe su također zahtijevale ukidanje zakona koji ograničava pravo nastavnika na štrajk, piše AP.
Učesnici marša uzvikivali su slogane poput “nema nastavnika, nema budućnosti” i “štrajk je osnovno pravo” dok su se kretali jednom od glavnih ulica u Budimpešti.
Studentske grupe i nastavnici su se uključili u štrajkove i druge akte građanske neposlušnosti posljednjih mjeseci nakon što vlada nije ispunila njihove zahtjeve, što je rezultiralo otpuštanjem nekoliko nastavnika.
Katalin Torley, profesorica koja je otpuštena iz srednje škole u Budimpešti nakon što je u njoj radila 23 godine, rekla je na demonstracijama da je Mađarska postala “ekstremno centralizovan autoritarni sistem” koji je oduzeo autonomiju onima koji rade u javnoj sferi.
“Mislim da ovaj pokret nije antivladin, već protiv sistema”, rekla je ona. “Oni nastavnici koji su se bavili građanskom neposlušnošću pokazali su da se normalan sistem mora vratiti.”
Demonstracije 15. marta došle su na državni praznik u čast 150. godišnjice mađarske neuspjele revolucije 1848. protiv habsburške vladavine. Jedan od najvažnijih državnih praznika Mađarske, 15. mart, često se održava velikim patriotskim demonstracijama, kao i protestima u glavnom gradu.
Mađarski populistički premijer Viktor Orban prekinuo je svoju tradiciju obraćanja u Budimpešti, a obratio se pristalicama u malom gradu Kiskorošu, oko dva sata od glavnog grada.
Obraćanje je održano ispred kuće iz djetinjstva Šandora Petofija, koji se smatra jednim od najvećih mađarskih pjesnika koji je bio ključan u podsticanju mađarske pobune protiv Austrijskog carstva 1848.
U svom govoru, Orban je opširno govorio o Petofijevom doprinosu mađarskoj političkoj kulturi, rekavši da je pjesnik “stvorio dijalekt mađarske slobode”.
Iako se smatra da je Petofi ubijen 1849. dok se borio u revoluciji, Mađari i danas osjećaju njegovo prisustvo kada strane sile pokušavaju nametnuti svoju volju Mađarskoj, rekao je Orban.
“On nam bljesne pred očima, kad god oklijevamo, kad posustanemo. Vidimo ga kako se buni kada stranci žele da kažu Mađarima kako da žive. Vidimo kako se okreće protiv velikih svjetskih sila koje žele reintegrirati Mađare u evropsku superdržavu”, rekao je.
Mađarska vlada čest je kritičar Evropske unije, koja je uskratila milijarde sredstava Budimpešti zbog zabrinutosti da je Orban nadgledao rasprostranjenu korupciju zvaničnika i prekršio standarde vladavine prava bloka.
Orban je često govorio o EU kao o “imperiji” koja nastoji da dominira Mađarskom, baš kao što su to činili Austrijsko carstvo i Sovjetski Savez u 19. i 20. vijeku. Osvojio je četvrti uzastopni mandat na izborima 2022. godine.
“Nikada nećemo dozvoliti da se zastava slobode otrgne iz ruku Mađara”, rekao je Orban u srijedu. “Nećemo to dozvoliti i neće uspjeti.”
