Foto: Zurnal.info
Od Vrhovnog suda Republike Srpske zavisi da li će firma „Ecoplast“, čiji je većinski vlasnik Miroslav Mićo Kraljević, načelnik opštine Vlasenica, osoba optužena za ratne zločine nad Bošnjacima i presuđeni otmičar, pokrenuti fabriku za preradu otpadne plastike i tako ugroziti živote hiljadu stanovnika tog kraja.
Kraljević je dobio sve potrebne dozvole, kako od Opštine Vlasenica, tako i od Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske. Vjerovatno mu je pomoglo to što je on načelnik Vlasenice, a također i visoki funkcioner vladajućeg Saveza nezavisnih socijaldemokrata. Za takve se, s jedne strane, sve dozvole promptno rješavaju, a, s druge strane, za njih ne važi sukob interesa, koji je u ovom slučaju očigledan. Ipak, zapelo je kod izdavanja ekološke dozvole za pokretanje fabrike.
Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS je Kraljevićevoj firmi odobrilo Studiju uticaja na životnu sredinu, koja je, prema ocjenama ekologa višestruko upitna i ne garantuje da otvaranje postrojenja neće zagaditi vodu i zemlju i vazduh i tako ugroziti živote hiljade ljudi nastanjenih na tom području. Kraljevićeva firma je prethodno postigla dogovor sa poljskom firmom “Immod”, koje je garantovala do 1.500 tona voska, poznatog kao „depol 40“, koji se koristi kao pomoćno gorivo u toplanama i energanama.
Plan je da se godišnje proizvede 68 hiljada tona „depola“, za šta je potrebno sagorjeti 105 hiljada tona plastičnog otpada, koji bi uglavnom bio uvezen u BiH iz inostranstva, a posao bi dobilo dvadeset osoba. Ukratko, vjerovatno bi plan izgradnje i početka rada Kraljevićeve fabrike bio već ispunjen da se u cijelu priču nije uključio „Centar za životnu sredinu“ iz Banjaluke, koji je pokrenuo upravni spor protiv resornog ministarstva, čime je stopirano izdavanje poslednje, ekološke dozvole, neophodne za pokretanje rada tvornice.
Iz Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju navode da su ispoštovali sve zakonom predviđene procedure, ali da su obustavili postupak izdavanja ekološke dozvole „Ecoplastu“ dok Vrhovni sud RS ne donese presudu.
„Dana 08.12.2022. godine Vrhovni sud Republike Srpske dostavio je Ministarstvu na izjašnjenje zahtjev za vanredno preispitivanje presude Okružnog suda u Banjaluci. Zahtjev je pokrenulo Udruženje ’Centar za životnu sredinu’ Banjaluka. Po saznanju da je Udruženje podnijelo zahtjev za vanredno preispitivanje presude Okružnog suda, Ministarstvo je ponovo Zaključkom prekinulo postupak odlučivanja po zahtjevu za izdavanje ekološke dozvole. Presuda Vrhovnog suda još nije donesena“, navedeno je u odgovoru Žurnalu iz ovog Ministarstva.
Istakli su da su po zahtjevu Kraljevićeve firme „Ecoplast“ 6. decembra 2021. godine donijeli Rješenje o odobravanju Studije uticaja na životnu sredinu, a da su o postupku procjene uticaja na životnu sredinu javnost obavijestili putem dnevnog lista „Nezavisne novine“, kao i na internet stranicama resornog Ministarstva i opštine Vlasenica. Još su naglasili da je javni uvid u zahtjev i nacrt Studije uticaja je bio omogućen u prostorijama opštine Vlasenica, a da je javna rasprava o nacrtu Studije uticaja održana je 16. oktobra 2020. godine u prostorijama opštine Vlasenica, za koji „javnost nije iskazala interes za učešće“.
UPORNOST EKOLOŠKIH AKTIVISTA
Na svu sreću pa u RS postoje ekološki aktivisti koji pomno prate ovakve slučajeve, tako da je „Centar za životnu sredinu“ Banjaluka jedini dostavio primjedbe na Studiju uticaja na životnu sredinu, a potom i pokrenuo upravni spor protiv rješenja o odobravanju Studije, koje je Kraljevićevoj firmi izdalo Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju. Upravni spor je okončan tako što je banjalučki Okružni sud, očekivano, 8. januara prošle godine tužbu „Centra za životnu sredinu“ odbio kao neosnovanu, nakon čega je ovo ekološko udruženje pokrenulo spor pred Vrhovnim sudom RS.
„Još uvijek je u toku postupak po zahtjevu za vanredno preispitivanje sudske odluke pred Vrhovnim sudom RS. U međuvremenu je prekinut postupak izdavanja ekološke dozvole za realizaciju ovog projekta u opštini Vlasenica do donošenja odluke Vrhovnog suda RS“, izjavila je za Žurnal Sonja Kosanović, pravnica u „Centru za životnu sredinu“ Banjaluka.
Istakla je da će dalji potezi „Centra za životnu sredinu“ zavisiti od odluke Vrhovnog suda RS.
„Mi smo u kontaktu sa lokalnom zajednicom, koja je vodila i vodi sopstvenu borbu, te se trudimo da pružimo podršku u skladu sa kapacitetima Centra. Dalji potezi mogu da idu u pravcu pravnog djelovanja, kao i u pravcu akcija na terenu, naravno sve u zavisnosti od ishoda tekućeg postupka i volje i spremnosti građana da se bore za zdravu životnu sredinu u svojoj opštini“, naglasila je Kosanović.
Stanovnici Vlasenice su već pokazali svoj stav u vezi sa pokretanjem fabrike palionice plastike. Oni su u aprilu ove godine održali proteste zbog namjere Kraljevića da izgradi fabriku, koja će toksičnim materijama zagaditi vazduh koji dišu, vodu koju piju i zemlju koju obrađuju. Oko 1.700 Vlaseničana je potpisalo peticiju protiv otvaranja fabrike, ali su u opštini, po nalogu načelnika Kraljevića, odbili da je prime.
Za Miću Kraljevića, kao i i za sve ostale opštinske funkcionere, nema ništa sporno u tome što bi Vlasenicu pretvorili u ogromnu deponiju plastičnog smeća i što bi i oni sami, kao i članovi njihovih porodica bili izloženi toksičnim materijama. Za njih je potpuno nebitna činjenica što plastika, kada se zagrije na 500 stepeni, proizvodi kancerogene materije. Bitan je samo profit, kojim će Kraljević uvećati svoje lično bogatstvo.
Mediji su ranije objavili da, prema navodima iz imovinskog kartona dostavljenog Centralnoj izbornoj komisiji BiH uoči izbora 2020. godine, Kraljević raspolaže imovinom vrijednijom od milion maraka. Najveći dio imovine čini suvlasnički udio u “Ecoplastu”, vrijedan 800 hiljada maraka. Drugi vlasnik „Ecoplasta“ je Aslanbek Rostakhanov. Firma ima dva zaposlena radnika, a tek prošle godine poslovala je pozitivno, ostvarivši dobit od skromnih 2.517 konvertibilnih maraka (podaci APIF-a).
NAČELNIK OSUĐENIK I OPTUŽENIK
U martu prošle godine pred Sudom BiH počelo je suđenje Mići Kraljeviću, koga je državno tužilaštvo, sa još tri osobe, optužilo za ratne zločine nad Bošnjacima u Vlasenici. Kraljević je bio komandant Specijalne jedinice policije, čiji su pripadnici silovali, pljačkali, ubijali i zatvarali vlaseničke Bošnjake.
Kraljević već ima jednu pravosnažnu sudsku presudu. On je u jesen 2010. godine, zajedno sa Branislavom Boškovićem, tadašnjim načelnikom opštine Osmaci, izvršio otmicu Laze Vidakovića, odbornika „Naše stranke“ u Skupštini općine Osmaci, ilegalno ga prebacio u Srbiju, gdje ga je danima držao u zatočeništvu. Okružno javno tužilaštvo Bijeljina je sa Kraljevićem sklopio sporazum o priznanju krivice i kaznilo ga novčanom kaznom od 4.000 KM.
Mada ima pravosnažnu presudu za otmicu i pored toga što se protiv njega vodi sudski proces za počinjene ratne zločine, Mićo Kraljević je i dalje jedini gospodar Vlasenice. Što ne čudi, jer je jedan od najodanijih ljudi Milorada Dodika. Dodik, opet, u najvećoj mjeri drži pod kontrolom pravosuđe u RS, koje bivše i sadašnje vedete SNSD-a (slučaj Džombić, Injac i ostali) oslobađa optužbi, mada je za vrijeme njihovih mandata RS oštećena sa desetine miliona maraka.
Raniji slučajevi i presude pokazali da se Vrhovni sud RS, za razliku od okružnih javnih tužilaštava i sudova, ne može smatrati dijelom Dodikove pravosudne mreže. Iz Vrhovnog suda RS za Žurnal su potvrdili da je predmet u vezi sa Kraljevićevom firmom raspoređen u rad postupajućem sudiji, ali da „nije u planu rješavanja za ovaj kvartal“.
