foto: arhiva
Nova procjena američkog Ministarstva energetike koja povezuje kineske laboratorije s pandemijom COVID-19, obnovila je pitanja i podjele po pitanju porijekla korona virusa od kojeg je smrtno nastradalo skoro sedam miliona ljudi širom svijeta, pišu svjetski mediji.
Peking je osudio novi američki izvještaj, dok je kinesko ministarstvo vanjskih poslova zahtijevalo da SAD “prestanu klevetati Kinu”.
Procjena uz ‘nizak stepen povjerenja’
Bijela kuća je saopštila da unutar Bajdenove administracije (Joe Biden) nema konsenzusa oko porijekla virusa COVID-19, dan nakon objelodanjivanja procjene američkog Ministarstva energetike da je pandemija najvjerovatnije nastala curenjem iz kineske laboratorije, piše Volstrit džurnal (The Wall Street Journal).
Ministarstvo energetike koje je, prema pisanju lista, ranije bilo neodlučno o porijeklu pandemije, nedavno se pridružilo Federalnom istražnom birou (FBI) koji također smatra da se virus vjerovatno proširio incidentom u kineskoj laboratoriji.
Odjeljenje za energetiku je donijelo svoju procjenu na osnovu novih obavještajnih podataka, iako sa “niskim stepenom pouzdanosti”, napisao je Volstrit džurnal, dodajući da četiri druge američke obavještajne vladine agencije i dalje vjeruju da je pandemija vjerovatno rezultat prirodnog prijenosa sa zaražene životinje, dok su dvije agencije neodlučne.
Glasnogovornik Vijeća za nacionalnu sigurnost Džon Kirbi (John Kirby) rekao je da je predsjednik Bajden odlučan u namjeri da utvrdi gdje je COVID započeo, ali i dalje postoji velika neizvjesnost unutar administracije oko njegovog porijekla.
Porijeklo COVID-19 je, ističe konzervativni list, predmet intenzivne debate među epidemiolozima, obavještajnim stručnjacima i zakonodavcima otkako je virus počeo da kruži u centralnom kineskom gradu Vuhanu početkom 2020. Podjela oko ovog pitanja proteže se i na vladine agencije SAD kojima je Bajden naložio da istraže što je više moguće o tome odakle virus potiče.
Republikanski zakonodavci rekli su da procjena Ministarstva energetike podržava njihove dugotrajne sumnje i pozvali su da se skine tajnost s više dokaza vezanih za epidemiju.
Zastupnik Majk Galager (Mike Gallagher), predsjedavajući biračkog odbora Predstavničkog doma za Kinu, rekao je da nastoji donijeti zakon kojim bi se nametnule sankcije i druga ograničenja naučnicima povezanim s Kinom dok se ne provede potpuna istraga o kineskoj laboratoriji.
Kineska vlada je, prema pisanju Volstrit džurnala, odbacila novu procjenu američke agencije, ukazujući na istraživački tim Svjetske zdravstvene organizacije koji je posjetio Kinu početkom 2021. i zaključio da je malo vjerovatno da je COVID-19 procurio iz laboratorije, što je u Pekingu okarakterisano kao “mjerodavan naučni zaključak”.
Podsticaj republikancima
Naučnici i američke obavještajne agencije marljivo su pokušavali odgovoriti na pitanje o porijeklu virusa, dok je Kina je pogoršala taj problem otežavajući prikupljanje dokaza, napisao je Njujork tajms (The New York Times).
Naučnici koji su proučavali genetiku virusa i obrasce po kojima se širi, kažu da je najvjerovatniji uzrok to što je virus prešao sa živih sisara na ljude na veleprodajnoj pijaci morske hrane Huanan u Vuhanu u Kini, gradu u kojem su se pojavili prvi slučajevi COVID-19 krajem 2019.
Drugi naučnici pak kažu da postoje dokazi, iako posredni, da je virus došao iz laboratorije, vjerovatno Instituta za virusologiju u Vuhanu, koji je istraživao korona viruse.
Teorija o curenju virusa iz laboratorija je, naglašava Njujork tajms, postala popularna među republikancima u proljeće 2020. nakon što je tadašnji predsjednik Donald Tramp (Trump), koristeći zapaljivu retoriku da okrivi Kinu za pandemiju, prihvatio tu ideju.
Nalazi Ministarstva energetike dali su podsticaj republikancima, koji su sada na čelu Predstavničkog doma, da istražuju porijeklo pandemije kroz nekoliko odbora, uključujući obavještajni odbor, komitet za energetiku i trgovinu te potkomitet za pandemiju izazvanu korona virusom, napisao je list, dodajući da će potkomitet održati prvo saslušanje o pitanju porijekla 8. marta.
U oktobru su republikanci u zdravstvenom komitetu Senata objavili analizu porijekla pandemije u kojoj su tvrdili da je to “najvjerovatnije bio rezultat incidenta povezanog s istraživanjem” uz hipotezu da je virus možda pobjegao tako što je zarazio istraživača koji ga je potom “iznio” van laboratorije.
U izvještaju republikanaca u Senatu također se spominje da su 2018., prije pandemije, Institut Vuhan i njegovi partneri, uključujući EcoHealth Alliance – istraživačku grupu čiji rad finansiraju SAD, tražili sredstva američkog Ministarstva odbrane za prikupljanje i eksperimentisanje s korona virusima s novim osobinama koje bi ih učinile visoko prenosivim među ljudima.
Iako projekat nikada nije finansiran, izvještaj je ukazao na taj prijedlog uz napomenu da virus koji uzrokuje COVID-19 ima osobine slične onima koje su istraživači tražili, napisao je Njujork tajms, naglasivši da bez obzira na politiku, stručnjaci smatraju da bi razumijevanje uzroka pandemije COVID-19, tokom koje je umrlo skoro sedam miliona ljudi, moglo pomoći istraživačima da shvate kako spriječiti sljedeću.
‘Težina’ nove procjene
Teorija da je COVID-19 započeo incidentom u laboratoriji u centralnoj Kini dobila je skroman podsticaj u najnovijoj procjeni obavještajnih službi SAD-a nakon rada malo poznatog naučnog tima koji provodi neke od najtajnovitijih i tehnički najzahtjevnijih istraga federalne vlade o novim sigurnosnim prijetnjama, napisao je Vašington post (The Washington Post).
Američki zvaničnici potvrdili su da je ažurirana procjena porijekla virusa koji izaziva COVID-19 završena ove godine i rekli su da je dokument zasnovan na svježim podacima, kao i na novoj analizi stručnjaka iz osam obavještajnih agencija i Nacionalnog obavještajnog odbora.
Iako je nijedna druga agencija nije promijenila svoj stav o porijeklu virusa koji izaziva COVID-19, analiza Ministarstva energetike, prema ocjeni Vašington posta, ima svoju težinu.
Ministarstvo energetike je promijenilo stav o mogućem uzroku izbijanja korona virusa nakon analize stručnjaka iz američkog nacionalnog laboratorijskog kompleksa, uključujući članove tima poznatog kao Z-odjel.
Laboratorije su osnovane kao dio američkog programa nuklearnog oružja dok su stručnjaci koji uključuju članove Z-odjela Ministarstva energetike, još od 1960-ih uključeni u tajne istrage prijetnji nuklearnim, hemijskim i biološkim oružjem.
Ostalo je nejasno šta je tačno navelo zvaničnike u Ministarstvu energetike da curenje iz laboratorije vide kao vjerovatnije objašnjenje kako je COVID-19 počeo, ukazuje Vašington post, dodajući da je odjel energetike i direktori Nacionalne obavještajne službe odbili su da komentarišu revidiranu procjenu o porijeklu korona virusa.
List naglašava kako nijedna od vodećih teorija o porijeklu virusa nije u potpunosti potvrđena, dijelom zbog odbijanja Kine da dozvoli nezavisnim istražiteljima pristup uzorcima okoliša i drugim sirovim podacima iz najranijih sedmica izbijanja.
Istina i ‘klevete’
Nakon što su američki mediji izvijestili da je obavještajna agencija procijenila da je pandemija vjerovatno započela iz laboratorije u Vuhanu, kinesko ministarstvo vanjskih poslova oštro je reagovalo zahtijevajući da Sjedinjene Države “prestanu klevetati Kinu”, ističe BBC.
Glasnogovornica kineskog ministarstva vanjskih poslova Mao Ning je u ponedjeljak, 27. februara, odbacila teoriju o curenju virusa iz laboratorije, te je pozvala američke istražitelje da “prestanu klevetati Kinu i prestati s politiziranjem traženja porijekla”.
Istog dana, dodaje BBC, ambasador SAD u Kini, Nikolas Berns (Nicholas Burns) je na skupu Privredne komore SAD rekao da Kina mora “biti iskrenija u pogledu onoga šta se dogodilo prije tri godine u Vuhanu s nastankom krize COVID-19”.
Nakon što je objavljeno da je američko Ministarstvo energetike odlučilo za teoriju curenja iz laboratorije, demokratski kongresmen iz Masačusetsa Set Molton (Seth Moulton) izjavio je da “nije u potpunosti iznenađen” zaključkom ministarstva, kazavši da su “Kinezi loše postupali s kovidom na svakom koraku i da to pokušavaju da gurnu pod tepih”.
