Foto: Ahmad Hasaballah/Getty Images
Delegacija palestinske militantne grupe Hamas, koju su Evropska unija i Sjedinjene Države stavile na listu terorističkih organizacija, došla je u Kairo u nedelju, 3. marta na pregovore o primirju u ratu u Gazi nakon naznaka da je Izrael prethodno prihvatio postepeni šestosedmični dogovor o taocima i prekidu vatre prije muslimanskog svetog mjeseca ramazana.
Očekuje se da će se na pregovorima u Egiptu tragati za formulom koja je prihvatljiva i za Izrael i za Hamas kako bi se došlo do trajnog prekida vatre u Gazi, rekli su izvori upoznati s pregovorima, dok raste pritisak za pauzom u borbama tokom ramazana, pišu svjetski mediji.
Šestosedmična pauza u borbama
Nade za prvu pauzu u borbama od novembra porasle su nakon prethodne runde pregovora uz posredovanje Katara i Egipta u Dohi i naznaka američkog predsjednika Joea Bidena da je dogovor blizu.
Hamas nije odustao od svog stava da privremeno primirje mora biti početak procesa prema potpunom okončanju rata, rekli su egipatski izvori i predstavnik Hamasa, kako prenosi Reuters.
Međutim, egipatski izvori takođe su rekli da su Hamasu ponuđene garancije da će uslovi trajnog prekida vatre biti razrađeni u drugoj i trećoj fazi dogovora. Trajanje početne pauze, faze koja će trajati oko šest sedmica, dogovoreno je, rekli su izvori.
Visoki zvaničnik američke administracije rekao je u subotu, 2. marta da je okvir za šestosedmičnu pauzu uspostavljen, uz pristanak Izraela, te da sada zavisi od toga da li će Hamas pristati da oslobodi taoce koje drži u Gazi od napada na južni Izrael 7. oktobra.
“Put do primirja upravo sada i upravo u ovom trenutku je jednostavan. I postoji dogovor na stolu. Postoji okvirni dogovor. Izraelci su ga više-manje prihvatili”, rekao je zvaničnik novinarima. “Teret je sada na Hamasu.”
Premišljanje Izraela, odbijanje Hamasa
Momentalnog pomaka u pregovorima u Kairu nije došlo, pošto je Izrael odlučio da ne dođe odmah.
Naime, nakon što je premijer Katara u nedelju informisao Davida Barnea, šefa Mosada, izraelske obavještajne službe, da je Hamas odbio da, na zahtjev Izraela, dostavi listu talaca koji su još živi, Izrael je donio ovakvu odluku, kako je naveo izraelski zvaničnik.
Premijer Izraela Benjamin Netanjahu rekao je u četvrtak, 29. februara, da je tražio imena talaca koji bi po dogovoru bili oslobođeni.
Još jedan faktor koji je uticao na odluku Izraela bio je to što je Hamas odbio da pristane na uslove razmjene talaca za palestinske zarobljenike koje su Sjedinjene Države predstavile u Parizu prije desetak dana, rekla su dvojica izraelskih zvaničnika koji su govorili pod uslovom anonimnosti, napisao je New York Times.
Nacrt za dogovor Sjedinjenih Država podrazumijevao je da Izrael oslobodi stotine palestinskih zatvorenika u zamjenu za 40 talaca, s različitim brojevima zatvorenika koji se mijenjaju za različite kategorije talaca, prema dvojici zvaničnika koji su upoznati s pregovorima.
Sjedinjene Države su se zalagale za prekid vatre uoči ramazana, muslimanskog svetog mjeseca koji počinje 10. marta, ali spor napredak u pregovorima učinio je da to bude veliki izazov.
Potpredsjednica Sjedinjenih Država Kamala Harris u nedelju je pozvala na trenutni prekid vatre u Gazi, navodeći da Hamas treba da pristane na šestosedmičnu pauzu koja je trenutno na stolu, a da Izrael treba da poveća priliv humanitarne pomoći u opkoljenu enklavu u jeku humanitarne krize.
“I s obzirom na ogromne razmjere patnje u Gazi, mora doći do trenutnog prekida vatre, barem sljedećih šest sedmica.”
Harris je stanje u Gazi nazvala “humanitarnom katastrofom”, što je bila najstroža procjena koju je iznijela do sada o konfliktu na Bliskom istoku u kojem je nastradalo više od 30.000 Palestinaca, prema navodima zdravstvenih zvaničnika u Gazi koja je, kako kažu na ivici gladi.
U napadu Hamasa na jug Izraela, 7. oktobra ubijeno je 1.200 ljudi.
“Ono što vidimo svaki dan u Gazi je poražavajuće”, rekla je Harris. “Vidjeli smo izvještaje o porodicama koje jedu lišće ili hranu za životinje. Žene koje rađaju pothranjenu djecu s malo ili nimalo medicinske njege. I djeca koja umiru od pothranjenosti i dehidracije. Kao što sam mnogo puta rekla, previše je nevinih Palestinaca ubijeno”, rekla je Harris dodajući da se “prijetnja koju Hamas predstavlja za narod Izraela mora eliminisati”, napisao je New York Times u vijesti o obraćanju Kamale Harris.
Jačanje međunarodnog pritiska
Pritisak za prekid vatre intenzivirao se posljednje sedmice kada je više od 100 civila ubijeno tokom dostave pomoći u Gazi, što je izazvalo bijes evropskih lidera.
Ministarstvo zdravlja u Gazi koje vodi Hamas saopštilo je da su izraelske trupe otvorile vatru na gomilu Palestinaca u četvrtak, 29. februar koji su uzimali hranu iz kamiona za dostavu u gradu Gazi. Izrael to osporava, rekavši da su većinu povreda uzrokovali ljudi koji su trčali prema kamionima tražeći hranu, napisao je Politico.
Izrael je pod pritiskom da pristane na prekid vatre s Hamasom kako bi se okončao sukob u Gazi koji je pokrenut napadom militantne grupe 7. oktobra.
Predsjednik Sjedinjenih Američkih Država Joe Biden rekao je kako se nada da će primirje biti na snazi do muslimanskog mjeseca posta ramazana, koji počinje 10. marta.
Međunarodni lideri postali su kritičniji prema izraelskoj odmazdi na Gazu. Ujedinjene nacije upozorili su da je četvrtina stanovništva u Gazi “na korak od gladi”, rekavši da civili zavise od “žalosno neadekvatne” pomoći u hrani.
